بسم‌الله الرحمن الرحیم آیا عرفان می تواند در حوزه تفکر سیاسی اثرگذار باشد؟ شاید چنین به نظر رسد عرفانی که به دنبال رهایی از کثرات عالم و رسیدن به فناء فی الله است، نمی تواند در حوزه اندیشه سیاسی حضور داشته باشد.
این وبگاه به دنبال بررسی کم و کیفِ نسبت علما و عرفای متاخر در عرصه فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی است
عرفای «مکتب عرفانی نجف» چه نگاهی به مسائل سیاسی و اجتماعی داشتند؟
مرحوم سید جمال الدین اسدآبادی
درباره مکتب عرفانی نجف:
مکتب عرفانی نجف اشرف در قرن اخیر ـ که می‌توان آن را عرفان شیعی فقاهتی نام نهاد وگاه نیز به طریقه معرفت نفس تعبیر می‌شود ـ مکتبی است که توسط مرحوم آیت الله سیّد علی شوشتری در نجف پایه‌گذاری شد و به وسیله شاگرد ایشان مرحوم آیت الله حاج ملا حسینقلی همدانی توسعه یافت. مرحوم آیت الله حاج ملا حسینقلی همدانی با تربیت شاگردانی بسیار از جمله مرحوم آیت الله حاج سید احمد کربلایی، مرحوم آیت الله حاج میرزا جواد ملکی تبریزی، مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد بهاری این مکتب عرفانی را در نجف اشرف و کربلا و قم و برخی دیگر از شهرهای شیعی استمرار بخشید و پس از آن نیز به دست مرحوم آیت الله قاضی و شاگردان بزرگوارشان تأثیر شگرفی بر جامعه تشیّع نهاد.
عرفای «مکتب عرفانی نجف» چه نگاهی به مسائل سیاسی و اجتماعی داشتند؟ بخش چهارم | مرحوم آیت‌الله سید عبدالحسین لاری
رهبر معظم انقلاب: مرحوم آقاسید عبدالحسین در نوع خودشان، یک روحانی بی‌نظیرند؛ یعنی بنده شبیه ایشان را در بین روحانیون برجسته‌ی دوره‌های خودمان سراغ ندارم ! آن جنبه‌ی علمی ایشان و آن جنبه‌ی آگاهی فکری و سیاسی ایشان است. از جنبه‌ی علمی هم ایشان جهاد و #تشکیل_حکومت و سکه و تمبر و از این کارها داشتند. این‌ها چیزهایی است که من نظیرش را تا زمان خودمان -یعنی تا زمان #امام رضوان‌الله‌تعالی‌علیه- واقعا در هیچ کس سراغ ندارم؛ با این عظمت مقام و شموخ آن مرتبه علمی و سیاسی و فرهنگی و آگاهی و شجاعت.»
* تربیت شدگان مکتب عرفانی نجف هر جا که وظیفه خود را حضور در عرصه‌های اجتماعی تشخیص داده‌اند، کوتاهی نکرده و حتی تا مرز شهادت پیش رفته‌اند.
*از طبقه شاگردان عارف بزرگ مرحوم آخوند حاج ملاحسینقلی همدانی می‌توان به مرحوم آیت الله سید محمد سعید حبّوبی اشاره کرد.
* در جریان جنگ جهانی اول که نیروهای انگلیسی برخی از مناطق کشور عراق را اشغال کردند، این شخصیت فقیه، ادیب و عارف شخصاً فرماندهی ۹۰ هزار نفر از مبارزان مسلمان را به عهده گرفته بود در خط مقدم نبرد، پرشورترین حماسه ها را آفرید.
مکتب عرفانی نجف اشرف در قرن اخیر ـ که می‌توان آن را عرفان شیعی فقاهتی نام نهاد وگاه نیز به طریقه معرفت نفس تعبیر می‌شود ـ مکتبی است که توسط مرحوم آیت الله سیّد علی شوشتری در نجف پایه‌گذاری شد و به وسیله شاگرد ایشان مرحوم آیت الله حاج ملا حسینقلی همدانی توسعه یافت. مرحوم آیت الله حاج ملا حسینقلی همدانی با تربیت شاگردانی بسیار از جمله مرحوم آیت الله حاج سید احمد کربلایی، مرحوم آیت الله حاج میرزا جواد ملکی تبریزی، مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد بهاری این مکتب عرفانی را در نجف اشرف و کربلا و قم و برخی دیگر از شهرهای شیعی استمرار بخشید و پس از آن نیز به دست مرحوم آیت الله قاضی و شاگردان بزرگوارشان تأثیر شگرفی بر جامعه تشیّع نهاد.
