عرفان و سیاست

شهید فخری‌زاده واقعا شخصیت ویژه‌ای بود؛ بعضی‌ها اهل علمند، اهل فکر نیستند؛ بعضی‌ها اهل فکرند، اهل معنا نیستند؛ بعضی‌ها اهل معنا هستند، انقلابی نیستند؛ بعضی‌ها انقلابی هستند، مدیر نیستند اما شهید فخری‌زاده همه اینها را با هم داشت؛ هم اهل علم بود، هم اهل فکر، هم اهل معنا، هم انقلابی و هم مدیر. شخصیت بسیار جامعی بود. اینکه می‌گویم اهل علم، نه فقط در رشته خودش، بلکه در فلسفه هم کار کرده بود و مطالعه و تفکر می‌کرد.

قبل از اینکه بنده ریاست مؤسسه حکمت و فلسفه ایران را به عهده بگیرم، شهید فخری‌زاده سلسله جلساتی را در دانشگاه شهید بهشتی ترتیب داده بود با محوریت «فلسفه و فیزیک». بعد از اینکه من به انجمن فلسفه و حکمت آمدم، ایشان با توجه به ‌شناختی که از من داشت، پیشنهاد داد سلسله جلساتی را به شکل گفت‌وگو با موضوع «فیزیک و فلسفه» برگزار کنیم. من هم چون این موضوع دغدغه شخصی‌ام بود و همیشه تمایل داشتم بین فلسفه و علوم روز پیوند برقرار کنم، این پیشنهاد را پذیرفتم. به این ترتیب ابتدا هر هفته و کم‌کم به صورت ماهانه این سلسله جلسات برگزار می‌شد که هم خود شهید فخری‌زاده و هم صاحب‌نظران فلسفه اسلامی به ارائه نظریات و تفکرات خود می‌پرداختند.

مسائل مهمی مثل ماده، زمان و حرکت در فیزیک و فلسفه از جمله موضوعات ما در این گفت‌وگوها بود. حاج‌‌محسن عزیز معتقد بود فیزیک معاصر در حد مرزی علم حرکت می‌کند و آزمایش نشان می‌دهد گاهی ذره با اثرش هست و گاهی ذره نیست ولی اثرش هست، لذا باید از فیزیک ذرات و ارتباط ذره با ذره به فیزیک امواج شیفت داد؛ ذرات می‌توانند از طریق امواج تبادل اطلاعات کنند.

شهید حاج‌محسن در کنار برجستگی انکارناپذیر در حوزه‌های دانش فیزیک و مهندسی هسته‌ای و فناوری‌های دفاعی و مدیریت کارآمد و مجاهدانه در عرصه‌ اجرایی، از سطح بالای دانش و ژرف‌اندیشی فلسفی برخوردار بود و به حکمت متعالیه هم از ابعاد عقلانی و هم از ابعاد عرفانی عشق و ایمان داشت. 

مجموعه گفت‌وگوهای ما تا مدتی در سالنامه «ترنم» که متعلق به مؤسسه حکمت و فلسفه ایران است، منتشر می‌شد و قرار است مجموعه کامل این گفت‌وگوها در یک کتاب 400 صفحه‌ای بزودی منتشر شود.

مجاهدان علمی باید با سرعت بیشتری پروژه‌های علمی‌ای را که شهید محسن فخری‌زاده پیگیری می‌کرد ادامه دهند. نه‌تنها در حوزه‌های هسته‌ای و موشکی، بلکه در همه عرصه‌ها. از فلسفه و حکمت متعالیه و اسلامی‌سازی علوم بگیرید تا همین پروژه واکسن کرونا که این شهید پیگیری می‌کرد، همه و همه عرصه‌هایی است که مجاهدان علمی باید به عنوان «انتقام علمی» از ترور شهید فخری‌زاده پیگیری کنند. البته پاسخ نظامی هم سر جای خود باید پیگیری شود که چگونگی آن را مسؤولان امنیتی و نظامی کشور باید مشخص کنند.  نکته‌ای را در اینجا باید اضافه کنم و آن هم اینکه در این چند روز شاهد بودم عده‌ای در تحلیل ترور شهید فخری‌زاده می‌گفتند اسرائیل قصد دارد با این ترور و واکنش احتمالی ایران به آن، روند مذاکرات هسته‌ای را مختل کند. این چه تحلیل ساده‌انگارانه‌ای از این موضوع است؟

یکبار در جلسه و نشستی علمی، یکی از سناتورهای دموکرات آمریکایی حضور داشت و بنده هم در آن نشست علمی حضور داشتم، خودم از او شنیدم که می‌گفت چرا می‌گویید آمریکا و اسرائیل؟ ما ۲ کشور به نام آمریکا و اسرائیل نداریم، یک کشور داریم، اسرائیل جزو آمریکاست. اینها یک سیاست دارند و برای پیگیری سیاست‌های‌شان تقسیم کار می‌کنند، اگر کارهای متفاوتی می‌کنند به این دلیل نیست که با هم تعارض دارند، این ساده‌اندیشی است! به این دلیل است که تقسیم کار کرده‌اند.

اسرائیلی‌ها مأمور شده‌اند که وظیفه ترور و حذف افراد برجسته فکری کشور در پروژه هسته‌ای را انجام دهند، به همین خاطر هم شهید فخری‌زاده را هدف قرار دادند. 

شهید فخری‌زاده نزدیک به 10 سال است هدف ترور دشمن بوده و چندین بار نیز تلاش آنان برای ترور او ناکام مانده بود. یک اصلی در مسائل امنیتی و نظامی هست که اگر دشمن به تو ضربه‌ای زد و تو به او ضربه‌ای نزدی، او سریع ضربه دوم را به شما خواهد زد. زمانی که من در جبهه بودم همین اصل را در جبهه‌ها سرلوحه کار قرار داده بودیم. اگر بعثی‌ها ۲ گلوله سمت ما شلیک می‌کردند ما 10 گلوله شلیک می‌کردیم. اینطور بود که آرام می‌گرفتند اما اگر واکنشی از ما نمی‌دیدند، باران تیر بود که بر سر ما می‌ریخت. درباره ترور شهید فخری‌زاده هم مسأله اینگونه است؛ اگر ما پاسخ مناسب را به آنها ندهیم باید منتظر باشیم تا در آینده‌ نزدیک اقدام بعدی را علیه ما انجام دهند. به همین دلیل است که پاسخ قاطع به عاملان ترور شهید فخری‌زاده باید با جدیت پیگیری شود.

* رئیس مؤسسه حکمت و فلسفه ایران

روزنامه وطن امروز: دهم آذر 1399